Regisseur Thibaud Delpeut maakte van Hedda Gabler, Henrik Ibsens klassieker uit 1890, een kostuum­drama. In het kille decor laat hij zijn acteurs schitteren.

Door: Joukje Akveld

Het is niet Bracks kus die Hedda opwindt. Niet zijn hand die onder haar rok verdwijnt en haar benen uit elkaar dwingt. Het is wat hij vertelt over Eilert Løvborg wat haar in opperste staat van geilheid brengt.

Løvborg, die de avond ervoor de beest heeft uitgehangen met drank en vrouwen. Løvborg, die het leven leeft zoals Hedda het zich heeft gedroomd: ongeremd en onbevreesd.

In Thibaud Delpeuts regie bij Theater Utrecht is Hedda Gabler geen vrouw die ten onder gaat aan verveling, maar een die de banaliteit van het dagelijks bestaan niet verdraagt. Dát is haar issue, niet dat haar enige talent is ‘zich dood te vervelen’.

Delpeut maakte van Henrik Ibsens klassieker uit 1890 een kostuum­drama met vrouwen in lange jurken en mannen in velours, maar hun taal is helder en de dilemma’s waarvoor ze staan, zijn nog altijd actueel.

Uiteindelijk kiest ieder van hen opportunistisch: voor een valselijk verkregen carrière, voor een buiten­echtelijke affaire, voor het meelopen met de man die de meeste kansen biedt. Voor Hedda zijn die keuzes ondraaglijk: als het leven niet groots en meeslepend kan zijn, is het voor haar geen leven meer. Daaruit trekt ze in de slotscène haar onverbiddelijke conclusie.

Maar eerst is er het stuk, Hedda Gabler. Delpeut castte Karina Smulders als titelpersonage, die haar ingetogen en tegelijk hard speelt: geen geschreeuw en hysterie, maar cynisme, verpakt in manipulatief gedrag.

Deze Hedda is intelligent en gevoelig, maar heeft zich achter een muur verschanst. Zelfs tegenover Løvborg (Reinout Bussemaker), de enige man voor wie ze ooit iets heeft gevoeld, durft ze niet eerlijk te zijn.

Geldingsdrang
In plaats van hem trouwde ze Jurgen Tesman (Guy Clemens), saai tot op het bot. Dat Løvborg Tesman voorbij lijkt te streven in carrière is de eerste domper. Weg is de glorieuze toekomst van aanzien en geld.
Er volgen snel meer dompers. Ex-minnaar Brack (Peter Blok) die dwingend zinspeelt op het hervatten van zijn affaire met Hedda.

Oud-klas­genoot Thea (Astrid van Eck), die hengelt naar Løvborgs gunsten. Hedda’s frustratie vreet zich steeds dieper naar binnen en maakt haar genadeloos voor de mensen om haar heen. Genadeloos en eenzaam.

In dat kille decor laat Delpeut zijn acteurs schitteren

Haar berekenende gedrag is abject en toch voel je mededogen met haar. Om haar hunkering naar wat werkelijk de moeite waard is. Omdat ze als enige niet capituleert voor een gerieflijk maar leugenachtig bestaan. Omdat ze in die tomeloze drang zo ontzettend levensecht en herkenbaar is.

Het toneel is diep en zwart. Een spaarzaam ingerichte villa, somber en grauw. In dat kille decor laat Delpeut zijn acteurs schitteren. Beheerst, met wrange humor, en alsmaar die onstuitbare geldingsdrang. De mens wordt onverbloemd getoond, in al zijn egoïsme.

Tussen al die zelfzuchtigheid is Hedda geen heilige – ook zij kiest voor zichzelf, maar op een manier waardoor je sympathie wel naar haar moet uitgaan.

Hedda Gabler
Door Theater Utrecht
Gezien 3/3, Schouwburg Utrecht
Te zien 14/4 Schouwburg Amstelveen, 8-10/5 Stadsschouwburg