Door: Dieter van den Bergh

Acteur Bram Gerrits, oud-Eindhovenaar, speelt een belangrijke rol in Caligula van Theater Utrecht. ‘‘Het shockeffect ligt hier dicht bij de lach.”

Ja, het was een goed feestje, zegt acteur Bram Gerrits (1979) de dag na een ontspannen première. De middag is al twee uur oud, maar ,,heel erg lang” is hij nog niet wakker. Eigenlijk was het al de tweede première van ‘Caligula’ door Theater Utrecht: vijf jaar geleden werd het stuk ook al gespeeld, maar toen alleen voor de kleine zalen. ‘‘Het is destijds heel goed ontvangen, en we voelden dat het stuk meer ruimte kon gebruiken. Bovendien is het een van de lievelingsstukken van onze regisseur Thibaud Delpeut. We zijn nu vijf jaar ouder en wijzer, het is anders en nóg beter geworden.”

Bij ‘Caligula’ zullen sommigen denken aan de ‘foute’ erotische exploitatiefilm uit 1979. Maar nee, daar heeft hun ‘Caligula’ niets mee van doen, lacht Gerrits. Theater Utrecht hanteert het verhaal van Albert Camus uit 1944 als leidraad. ,, ‘Oh ja , Caligula, dat was toch die wrede Romeinse keizer’, zullen mensen zeggen, maar Camus heeft de figuur Caligula aangegrepen om zijn eigen filosofie uiteen te zetten. Camus gaat ervan uit dat het leven zinloos is. Hoe geef je in het licht van de dood waarde aan het leven?” Hun ‘Caligula’ is geen Romeins kostuumdrama, maar speelt in het hier en nu. Niks oubolligs aan, zegt Gerrits. ,,Rome wordt één keer genoemd, dat is alles.” Caligula (acteur Vincent van der Valk) is een keizer in gewone kleren, en hij praat normaal. Nadat hij zijn zus, die hij beminde, verloren heeft, neemt hij – somber en in diepe rouw – een drastisch besluit: al zijn onderdanen moeten een testament tekenen ten faveure van de staat. Vervolgens gaat hij willekeurig mensen doden: de mens is volgens hem pas echt vrij met de dood voor ogen. Gerrits speelt een vertrouweling van Caligula, Helicon. Hij krijgt onder meer de opdracht om de maan te gaan halen voor zijn baas. ,,Het is vrij absurdistisch soms.” ´

Op het podium zie je mensen sterven, maar niet echt op een gruwelijke manier. Wat er aan de dood vooraf gaat, is soms zelfs uitermate geestig. ,,Het shockeffect ligt hier heel dicht bij de bevrijdende lach.” ‘Caligula’ zit vol thematieken. ,,Scholieren die kwamen kijken haalden er van alles uit: machtsmisbruik à la ‘Games of Thrones’, liefdesverdriet, vriendschap.” In ‘Caligula’ ziet veel muziek (van Wagner tot John Cage en Speedy J) en wordt met film gewerkt. Zo gebruikt de keizer camera’s om zijn slachtoffers live te filmen. ‘‘Er valt veel te zien en te beleven. Misschien verlaat je in verwarring de zaal, maar er is genoeg om over na te praten.”