Waarom staan er toch altijd weer mensen op die de massa in vervoering kunnen brengen? Wat beweegt de groep mensen die valt voor de uitstraling, visie en beloften van een Groot Leider? Casper Vandeputte: “Eigenlijk zijn we allemaal wel een beetje kuddedieren, of niet?” Vandeputte's nieuwe voorstelling Versus (een coproductie van Theater Utrecht en Cello Octet Amsterdam) duwt het publiek met hun neus op de feiten: stiekem snakken we allemaal naar iemand die ons vertelt hoe we in het leven moeten staan.

Het uitgangspunt van Versus komt voort uit een eerdere voorstelling van Vandeputte, Immens uit 2019. Net als Versus nu, schreef hij Immens samen met schrijver en acteur Vincent van der Valk. Ze kregen er de Toneelschrijfprijs 2020 voor. “Immens was geïnspireerd op het leven van Friedrich Nietzsche. Het hoofdpersonage was een soort dorpsgek die tegelijkertijd ook een heel aantrekkelijk en innemend persoon was. Dit personage bleef het publiek maar uitdagen om zélf na te denken, en niet zomaar in iets of iemand te gaan geloven. Het bijzondere was dat het publiek, dat betrokken werd bij de voorstelling, juist de neiging kreeg om hem klakkeloos te volgen. Dat concept vonden we zó interessant dat we het een hele voorstelling an sich waard vonden.”

Een gesprek met componist Anthony Fiumara leidde tot het bijzondere concept voor Versus, vertelt Vandeputte. “Anthony vertelde me over Eduard Limonov, een Russische dichter en schrijver. Een populair figuur die zijn fanplatform uiteindelijk inzette voor zijn controversiële politieke ideeën. En er zijn eigenlijk veel meer van dit soort personen actief in de politiek, of hebben plannen om dat (weer) te gaan zijn. In Versus is één van de twee personages een combinatie van al die real life 'Grote Leiders’ geworden. Een populair mediafiguur met een grote aanhang, die plannen heeft om politiek actief te worden.” Dit personage wordt gespeeld door Vincent van der Valk, die in Immens het personage Fritz belichaamde in een solo performance. Dit keer staat Van der Valk op het podium met aanstormend acteertalent ‘Ntianu Stuger én Cello Octet Amsterdam. Stuger speelt een journalist die Van der Valks personage ten overstaan van een live publiek aan de tand voelt. Naarmate hun strijd steeds intenser wordt, verandert het interview in de voortzetting van een eeuwenoude titanenstrijd om de gunst van het publiek, de waarheid en uiteindelijk, de macht.

Vandeputte daagt zichzelf uit om dingen te doen die hij nooit eerder heeft gedaan. “En dit is iets waarvan ik zeker wist dat ik het nooit eerder had gedaan. Ik heb nog nooit aan een voorstelling gewerkt waarin ik het publiek het echt moeilijk heb gemaakt. Er komen een paar momenten in de voorstelling waarin je als publiek echt denkt “Wat zegt het over mij dat ik hier nog zit? Moet ik nu iets doen? Moet ik ingrijpen, durf ik dat vanuit deze massa in de zaal?” Dat je dat een paar keer echt op je bord krijgt als publiek, dat vind ik spannend.”

Ook de nauwe samenwerking met Anthony Fiumara en Cello Octet Amsterdam is een nieuwe uitdaging voor Vandeputte. “Er staan acht cellisten op het podium die live muzikaal begeleiden. De cello is hierin het perfecte instrument omdat het het dichtst bij de menselijke stem staat in de toonhoogtes die het bestrijkt, hoe het klinkt. Dus de stem van het volk in de voorstelling is daarin ook een associatie die heel erg aanwezig is. Anthony componeert melodielijnen die zo op elkaar ingrijpen dat je op een gegeven moment kwijtraakt wie nou precies is begonnen met de leiding nemen. Het geeft een bijzondere extra lading aan de teksten die je ook hoort.”

De verhalen die hij in zijn voorstellingen vertelt zijn altijd ook persoonlijk, legt Vandeputte uit. “Ik ben ook in gevecht met mezelf. Dat idee dat we allemaal eigenlijk een beetje kuddedieren zijn? Je wilt natuurlijk je eigen weg gaan, maar als je echt expliciet afwijkt van de norm kost dat ontzettend veel energie. Hoe moet je je als mens tot deze wereld verhouden? Hoe moet je in de wereld staan? Moet je de hele tijd bezig zijn met je verenigen en je in een groep plaatsen of moet je juist voor jezelf na blijven denken?” Dat is het gesprek dat Vandeputte uiteindelijk wil aanzwengelen, zegt hij. “Ik hoop dat mensen aan worden gezet en na de voorstelling discussiërend weglopen. Dat deze voorstelling de aanleiding is voor dat gesprek wat je maar één in de zoveel tijd hebt en dat er munitie is geleverd voor bijzondere discussies die avond. Dat is toch wel het meest mijn doel, om te activeren.”

Versus gaat 24 februari in première in De Paardenkathedraal in Utrecht en gaat daarna op tournee langs theaters door het land.