Als een koningin op een schaakbord beweegt Hedda Gabler door haar leven.

Door Margit Melse
Hedda Gabler toont een manipulatieve, maar betreurenswaardige vrouw die in haar eigen netten verstrikt raakt. Het lijkt een sprookje. Pasgetrouwden Hedda (Karina Smulders) en Jurgen Tesman (Guy Clemens) zijn aangekomen in hun luxe villa, alvast ingericht door huisvriend Brack (Peter Blok) en Jurgen wacht een benoeming tot professor. Hedda Gabler van Theater Utrecht begint licht, met hier en daar een kwinkslag waardoor je achterover leunt en ontspant. Al snel wordt duidelijk dat het voorgespiegelde leven van de Tesmans niet zo idyllisch is als vermoed. Generaalsdochter Hedda is alleen getrouwd met Jurgen om de welvarende vooruitzichten van zijn aanstelling. Een vroegere geliefde van Hedda, Eilert Lovborg (Reinout Bussemaker), maakt echter ook kans op de professorenpositie en zijn verschijning doet Hedda meer dan ze laat zien. Als hij dan ook hoort dat een oud-schoolgenootje, Thea Elvsted (Astrid van Eek), de nieuwe muze is van Eilert, staat alles gereed voor een duister drama met dodelijke afloop.

Op het minimaal en donker ingerichte podium ontspinnen zich de verschillende verhoudingen en buitenechtelijke escapades die soms verborgen blijven en soms recht voor de blik van de toeschouwer plaatsvinden. De historische kostuums vallen op in deze sobere setting en het scherpe, realistische spel van de acteurs brengt je naar het middelpunt van de vertelling. Met verbijstering volg je Hedda’s stappen. Het enige dat ze aan anderen te bieden heeft is een manipulerende, duistere liefde. Als een koningin op een schaakbord beweegt Hedda door haar leven en dat van anderen, onderwijl mensen opofferend. Continu vraag je je af wat Hedda’s motieven zijn. Waarom maakt ze steeds haar geluk binnen handbereik kapot? Het stuk geeft geen antwoord op de vraag, maar laat je wel de gevolgen zien. Uiteindelijk is Hedda haar richting kwijt en als ook haar loper Brack haar schaak zet, geeft de koningin zich over en is het spel afgelopen.

Hoewel het stuk al in 1890 werd geschreven door Hendrik Ibsen, herkent regisseur Delpeut in Hedda Gabler de ultieme narcistische inborst van onze cultuur. Als kijker maak je die koppeling alleen niet zo snel. Daarvoor trekt het stuk je te veel in het momentum van deze voorstelling. Parallellen met de huidige tijd zijn er wel degelijk te trekken. Alleen al de sterke roep om een zinvol en waardevol leven dat klinkt bij mensen in burn-out, in het migratievraagstuk en het debat rond het vrijwillig levenseinde. Wat maakt het leven echt de moeite waard? Hedda Gabler van Theater Utrecht is een intrigerende en benauwende vertolking, maar stijgt niet genoeg boven zichzelf uit om ook voor nu relevant te zijn.

Hedda Gabler
T/M 13 MEI TE ZIEN IN VERSCHILLENDE THEATERS
+ realistisch spel
- niet relevant