Naomi Velissariou is een furieuze zwangere wraakgodin in The HM Concert
Heiner Müller is de inspiratiebron voor het concert, dat vooral een woedend weerwoord lijkt op de Duitse toneelschrijver.
door Herien Wensink

Zwangere vrouw, verleidster, wreker. Actrice en performer Naomi Velissariou verenigt in het tweede deel van haar Permanent Destruction-trilogie opnieuw ogenschijnlijk conflicterende identiteiten. Of moeten we intussen zeggen: zangeres Naomi Velissariou van de band Permanent Destruction? Het is fictie natuurlijk – de clubsetting, de kleding, de pasjes, het doorgedraaide divagedrag. Velissariou is ‘gewoon’ een theatermaker die nu voor de tweede keer een voorstelling in de vorm van een popconcert giet. Maar de fictie dijt steeds verder uit. Er is merchandise in de vorm van sweaters met daarop de tekst I can’t fuck (sleutelzin uit het eerste concert, geïnspireerd op toneelschrijver Sarah Kane). Er zijn singles en videoclips, er is art work van kunstenaar Jan Hoek, en er is zelfs sprake van een platencontract. En dat terwijl Velissariou in een interview met de Volkskrant ruiterlijk toegaf dat ze ‘totaal niet’ kan zingen. ‘Het is allemaal autotune.’

Maar deel 1, The SK Concert, werkte al bijzonder goed, door de ontregelende combinatie van gelikte stilering en generieke computerbeats met het macabere universum van Kane. Opgepoetste holle vorm plus afgrijselijke afgrond, dat botst, schuurt en verwart, en spoort ernstig aan tot denken, bijvoorbeeld op het moment dat je vrolijk begint mee te zingen met de tekst Rape me till I come. Niet alleen was deze nieuwe, prikkelende verpakking een zegen voor de vaak ondraaglijk vervelende Kane, tegelijk prikte Velissariou met Kanes cynische teksten de heliumballon van de hedendaagse popcultuur kapot. Daarbij was ze óók nog een personage: de gekwelde, onder haar romantische verlangens zuchtende zangeres, wier zielenpijn gedurende het concert steeds meer op de voorgrond kwam te staan. Een vrouw met je wie kon meevoelen. Iemand aan wie je gehecht raakte.

En nu is ze terug op het podium, die vrouw. Popster, stijlicoon, furie. Voor dit tweede concert liet Velissariou zich inspireren door de Duitse toneelschrijver en DDR-grootheid Heiner Müller (1929-1995). Maar waar er bij Kane een grote mate van herkenning en misschien zelfs identificatie leek te bestaan, is The HM Concert veeleer een woedend weerwoord. Alsof Velissariou Müller met huid en haar heeft verzwolgen, en hem op het podium weer uitkotst. Op muziek. Toegegeven, uw recensent is geen groot kenner van zijn oeuvre, maar het personage dat we hier op toneel zien; haar woede, haar missie, haar strijd, dat is Velissariou, niet Müller. Misschien schuilt de verwantschap dit keer meer in de vorm: de Amerikaanse toneelschrijver Tony Kushner omschreef het werk van Müller als ‘een dialoog met de dood’, en die typering is zeker ook van toepassing op het jonge oeuvre van Permanent Destruction.

Woest en strijdbaar
Bleef The SK Concert ietwat esthetisch en clean, dit keer gaat Velissariou qua sfeer en aankleding een flinke stap verder, richting een soort morbide decadentie. Bij het vorige concert stond het lijden van de voorvrouw centraal, haar verpletterende liefdesverdriet dat langzaam transformeerde tot doodsverlangen, maar dit keer is ze woest en strijdbaar. Opnieuw verlaten, zeker – veel songteksten gaan over bedrog (hij) en wraak (zij), maar nu zwanger. Die zwangerschap is overigens echt, en dat verleent Velissariou’s performance een griezelig en verwarrend waarheidsgehalte. Ze is kwetsbaar, maar verandert die kwetsbaarheid op het podium in een verbluffende kracht. In The HM Concert is ze een zwangere wraakgodin. ‘Today is payday, boys.’

The HM Concert is een furieuze viering van de vrouw als levensbron. Seksisme en vrouwenhaat, zoals aangetroffen bij Müller, krijgen één simpele verklaring: baarmoedernijd. Het lichaam van een man is het lichaam van zijn dood, maar een vrouw geeft leven, zo scandeert Velissariou militant. Haar huid wit, het haar ravenzwart, de blik duivels en haar bollende buik goed zichtbaar in het zwarte sexy showpakje. Hypnotiserend is ze, deze vuurspuwende helleveeg; een sexy heks of hogepriesteres. Mama Mefisto. Niks roze wolk, maar vlammen en verderf. En nieuw leven, ha! The HM Concert is radicaal, compromisloos, sinister en bizar. En bloedstollend goed.

PERMANENT DESTRUCTION
De band Permanent Destruction is ‘nep’, maar de muzikanten zijn echt.

De ‘pop up-band’ Permanent Destruction bestaat uit performer Naomi Velissariou (35) en muzikant Joost Maaskant (35). Velissariou volgde de Toneelacademie in Maastricht, maakt haar eigen voorstellingen en speelt in films (Cobain (2018)). Maaskant is muzikant en producer en treedt op als Maask op festivals in binnen- en buitenland. In The HM Concert worden de twee geflankeerd door Valentijn Benard en Gary Gravenbeek. Gravenbeek is een adembenemend verschijning die oogt als een futuristische vampier en danst als een bezetene. Op de première kreeg hij een open doekje voor zijn onwaarschijnlijke, sexy-griezelige, haast bovenmenselijke solo’s.